Паян эпĕ сире Мучикассинче пурăнакан Зинаида Михайловна Черновапа паллаштарасшăн. Вăл 1941 çулта вăрçă тухсан виççĕмĕш кунне, июнь уйăхĕн 24-мĕшĕнче, çуралнă. Анчах та çуралнă пирки документ çырнă чух йăнăш янă та июнь вырăнне июль уйăхне çырса хунă.

Ашшĕ Михаил Леонтьевич учительте ĕçленĕ. Малтан вăл Етĕрне районĕн Мăн Сĕнтĕр ялĕнчи шкулта вăй хунă, кайран вара Мăн Хăмаркка ялне куçса килнипе унти шкулта тăрăшнă. Амăшĕ пурнăç тăршшĕпе колхозра тата шкулта тирпейлỹçĕре ĕçленĕ.

Зинаида Чернован ачалăхĕ самай йывăр вăхăта лекнĕ. Çемьери çичĕ ачи те вилнĕ, ашшĕне вăрçа илсе кайнă. Çапла вара амăшĕ сакăр уйăхри Зинаида хĕрĕпе çеç тăрса юлнă.

Зинаида Михайловна Тралькасси шкулĕнче тăватă класс пĕтернĕ те çиччĕмĕш класчен Уйпуç шкулне çỹренĕ. Шкул аякра пулнипе вăл ир-ирех тăрса шкула кайнă, ирхи час çутăлманнипе çула çутатас тесе патак çине керосинлă татăк яваласа çунтарнă. Çав вăхăтсем халĕ те унăн асĕнчех.

Зинаида Михайловна экзамен тытса Мăн Этмен шкулне саккăрмĕш класа вĕренме кĕме пултарнă. Çав вăхăтрах вăл амăшĕ вырăнне шкулта тирпейлỹçĕре ĕçленĕ, çавăнпа та вĕренме вăхăт çитерейменнипе амăшĕ шкула яма пăрахнă. Çапла вара Зинаида Михайловнăн çичĕ класс кăна пĕтерме май килнĕ.

Ун валли мăшăр юнашар ялтах тупăннă. Вăл Николай Чернов ятлă пулнă. Вĕсем пĕрле виçĕ ывăлпа икĕ хĕр çуратса пурнăç çулĕ çине кăларнă. Ачисем халĕ пурте çемьеллĕ, ача-пăчаллă, Шупашкар хулинче пурăнаççĕ, час-часах яла килсе Зинаида Михайловнăна савăнтараççĕ.

Зинаида Чернован мĕн ачаранах сăвă çырас туртăм пулнă. Пурнăç тăршшĕпе вăл çырнă сăввисене пухса пынă, анчах халăх çине кăларман. Пĕррехинче колхозра ĕçленĕ вăхăтра унăн хаçатра ĕçлекен çынпа тĕл пулма тỹр килнĕ. Çав çын Зинаида Михайловнăн сăввисене килĕштернĕ те район хаçачĕн страницисенче кун çути кăтартма пуçланă. Çавăн хыççăн унăн сăвă çырас туртăмĕ татах та пысăкланнă. Майĕпен вăл пухнă сăввисенчен кĕнеке кăларма пултарнă. Ăна хисеплесе чылай пысăк уявсене чĕнме пуçланă - Шупашкара та, Мускава та.

Ĕçне кура Зинаида Михайловна чылай Хисеп грамотине тивĕçнĕ. Грамотисем пỹрчĕпех çакăнса тăраççĕ.

Александр ЕРЕМЕЕВ, Мăн Этмен шкулĕ, 7-мĕш класс.