Пирĕн районти фермерсем ытларах выльăх-чĕрлĕх пăхассипе тимлеççĕ, ỹсен-тăран ỹстерсе илес енĕпе тимлекенсем шутлă кăна. Туктамăш ялĕнче пурăнакан Виталий Юрьевич Соловьев 2017 çулта ỹсен-тăран енĕпе тата теплицăра пахча çимĕç туса илессипе хăйĕн ĕçне пуçарма шут тытнă. Çав çулах вăл патшалăхран фермерсене паракан гранта тивĕçнĕ.

2011 çултах Виталий Юрьевичпа мăшăрĕ, Галина Геннадьевна, анкартинче теплица тунă, унта хăяр, помидор, пăрăç, симĕс сухан ỹстернĕ. Теплицăна хĕллехи вăхăтра ăшăтмалли пăрăхсем те хунă. Пахча çимĕç вăррисене, им-çам туянма укçа-тенкĕ кирли никамшăн та вăрттăнлăх мар. Анчах та теплицăри пахча çимĕç тĕнчи тухăçĕпе савăнтартăр тесен чи малтан ир пуçласа каçчен тар тăкмалла - хăяр-помидор таврашĕ вăхăтра шăварнине, апатлантарнине, им-çамланине юратать.

Чуна парса ĕçленĕрен Соловьевсем хăярне те, помидорне те темиçе тонна та туса илнĕ. Пахалăхлă тавар туянакана килĕшнĕ - вăл экологи енчен таса пулни пĕлтерĕшлĕ-çке.

Фермер ĕçне пуçăнса грант илнĕ хыççăн Виталий Соловьев патшалăхран тивĕçнĕ пĕр миллион çурă укçана çĕнĕ теплица тума усă курнă. Пахча çимĕçе çулталăкĕпех ỹстерсе илме çутă, ăшă пултăр тесе теплицăна ятарлă оборудовани вырнаçтарнă, çав шутра шăвармалли те.

Паянхи кун пахча çимĕç туса илмелли лаптăк 300 тăваткал метрпа тан- лашать. Кунта мĕн кăна ỹстермеççĕ пулĕ: хăяр, помидор, пăрăç, виноград, хура хăмла çырли... Çуркунне вара тĕрлĕ калча туса илсе, унтан халăха сутса тупăш тăваççĕ. Калчи вара пахча çимĕçĕн кăна мар, чечексен те пур. Кăçал, тĕслĕхрен, фермер хуçалăхĕнче пурĕ 2000 штук калча туса илнĕ.

Грант условийĕсемпе килĕшỹллĕн, ытти фермерсен пекех, Виталий Юрьевичăн та хуçалăхра ĕçлеме çын ĕçе илмелле пулнă. Теплицăра пахча çимĕç ỹстерес ĕçре тимлеме Галина Геннадьевнăн хĕрĕ Алена Александровна пуçăннă. Пурте пĕрле çапла пĕрле канашласа ĕçлесе пынăран, алă усса ларманран пахча çимĕç кăçал та тухăçĕпе савăнтарнă: теплицăра 2,5 тонна хăяр, пĕр тонна помидор ỹстерсе илнĕ. Унсăр пуçне фермер хуçалăхĕнче вĕсем çĕрулми те лартса туса илеççĕ. Кăçал "иккĕмĕш çăкăра" пурĕ 84 центнер пухса илнĕ.

Пухса илнĕ пахча çимĕçе Виталий Соловьев фермер хамăр районта кăна мар, унăн тулашĕнче те сутать. Тĕслĕхрен, вăл тăтăшах "Кĕр парнисем" ярмăрккăна хутшăнать.

Мал ĕмĕтпе пурăнакан, ĕçчен те пуçаруллă çынсем тăрăшакан фермер хуçалăхĕнче хĕллехи вăхăтра та ĕç пĕтмест. Хальхи вăхăтра теплицăра хăяр калчи вăй илет. Фермер пахча çимĕç тухăçне чакарасшăн мар, ĕç ăнса пытăр тесен çаврăнăçуллă пулмаллине, алă усса лармалла маррине пĕлет вăл.

Фермер хуçалăхĕнчи теплицăра тимлекен Алена Чемалинова хăй вăхăтĕнче экологи енĕпе аслă пĕлỹ илнĕ, унтан - юридици енĕпе. Пахча çимĕç ỹстерес ĕçре аслă пĕлỹ пулни кирлех мар тесе шутлакансем йăнăшаççĕ - фермер хуçалăхне аталантарса пырас тесен тĕрлĕ саккунсене пĕлни те, тĕрлĕ хутсемпе документсене йĕркелесе пыни те пĕлтерĕшлĕ. Сăмах май, Аленăн амăшĕ Галина Геннадьевна та хăй вăхăтĕнче тĕрлĕ çĕрте шут ĕçĕнче тăрăшнă, кирлĕ хутсене йĕркелесе пырас ĕçре ку та витĕм кỹрет.

Алена Александровна фермер ĕçĕпе чăннипех кăсăкланни палăрать. Ахальтен мар пулĕ вăл нумаях пулмасть районта "Агро-Инновации" хысна унитарлă предприяти ĕçченĕсем фермер хуçалăхĕсенче тăрăшакансем валли ирттернĕ семинара та хутшăнчĕ. Ун чухне ăна фермер хуçалăхне аталантарассипе çыхăннă чылай ыйту кăсăклантарни сисĕнчĕ.

Аленăпа Максим Чемалиновсем икĕ хĕр ỹстереççĕ, хальхи вăхăтра хĕр пĕрчисем ача садне çỹреççĕ. Çамрăк çемье кăçал харпăр хăй çуртне çĕклемелли патшалăх пулăшăвне тивĕçнĕ - хальхи саккунпа килĕшỹллĕн, фермер хуçалăхĕнче ĕçлекен специалистсене те çакăн пек пулăшу параççĕ. Чемалиновсем хăйсен йăвине çавăрма пуçланă та ĕнтĕ.

Виталий Юрьевич вара теплицăри ĕçсене йĕркелесе пынипе пĕрлех халăха чус-хăмапа тивĕçтерме те ĕлкĕрет. Çак ĕçе пурнăçлама ятарлă оборудовани вырнаçтарнă. Элĕк районĕнче çуралса ỹснĕскер, Виталий Юрьевич хăй вăхăтĕнче унти пĕр хуçалăхăн пилораминче тимленĕ, çавăнпа та çак ĕçе лайăх пĕлет.

Пысăк теплицăри ĕçсем вăхăтăн чылай пайне йышăнаççĕ пулин те, Виталий Юрьевичпа Галина Геннадьевна килти хушма хуçалăхра выльăхсем те - ĕне, пăру, кроликсем, чăх-чĕп - усраççĕ. Ачаранах ĕçе хăнăхса ỹснĕ ял çыннисем ахаль ларма юратмаççĕ çав, пахча çимĕçне кăна мар, сĕт-çăвне те, аш-какайне те килтех туса илеççĕ.

Хаклă вулаканăм, эсĕ паян çĕр çинче тар тăкаканăн çăмăл мар, анчах сумлă ĕçне суйласа илсе харпăр хăй ĕçне пуçарса янă çынсене халалланă "Эпĕ фермер пулăттăм..." проектăн юлашки кăларăмĕпе паллашатăн. Проекта пурнăçа кĕртме тытăннă чух манран "Пирĕн районта фермерсем те пур-и вара?" - тесе ыйтакансем те пулчĕç. Пирĕн проект çак ыйту çине тулли хурав пачĕ пулĕ тесе шутлатăп.

Пур пирĕн районта фермерсем. Тин кăна ĕçе пуçăннисем те, чылай вăхăт хушши тар тăкаканнисем те. Тĕрлĕ сăлтавсене пула проектра пурин çинчен те çырса кăтартма май пулмарĕ.

Паллах, фермер хуçалăхне аталантарма патшалăх пулăшăвне тивĕçнĕ пулин те, вĕсен кашнин шăпи тĕрлĕрен. Çапах та пуçа усмаççĕ пирĕн фермерсем, йывăрлăхсене парăнтарса пырса малашлăха шанчăклăн пăхаççĕ.

Юлашкинчен манăн проекта пурнăçа кĕртнĕ май тĕл пулса калаçма кăмăл тунă кашни фермера тав сăмахĕ каласа малашлăхра пысăк ăнăçу сунас килет.

Çавăн пекех проекта пурнăçа кĕртнĕ май тĕрев панăшăн район администрацийĕн ялхуçалăх пайĕн специалисчĕсене Алефтина Дадюковапа Мария Куропаткинана тав тăватăп. 

А.КАРПОВА.